سازمان فضایی آمریکا (ناسا) قصد دارد در سال ۲۰۲۶ یکی از نادرترین عملیات‌های نجات در تاریخ خود را انجام دهد: جلوگیری از سقوط غیرقابل‌کنترل تلسکوپ فضایی RXTE — ابزاری علمی که سال‌ها نقش مهمی در مطالعه‌ی پرتوهای ایکس کیهانی و ستارگان نوترونی داشت. گزارش سایت علمی IFLScience توضیح می‌دهد که مأموریت تازه ناسا، بخشی از پروژه آزمایشی «RemoveDEBRIS» است که برای آزمودن فناوری‌های جدید مهار ماهواره‌های مرده طراحی شده تا از خطر سقوط بر فراز مناطق پرجمعیت جلوگیری کند.
تلسکوپ RXTE در سال ۱۹۹۵ پرتاب شد و تا ۲۰۱۲ داده‌های ارزشمندی از ناحیه‌های پرانرژی کیهان، از جمله انفجارهای پرتو ایکس و رفتار سیاه‌چاله‌ها، گردآوری کرد. با وجود خروج از خدمت، این فضاپیما هنوز در مدار پایین زمین (LEO) باقی مانده و به‌دلیل کاهش تدریجی ارتفاع مداری، انتظار می‌رود که طی دو سال آینده وارد جو شود.
در صورت عدم اقدام، احتمال سقوط تکه‌های ناپایدار فلزی به زمین وجود دارد — اگرچه این احتمال کم است، اما ناسا تصمیم گرفته آن را به فرصتی برای آزمودن فناوری دفع فعال ضایعات مداری تبدیل کند.
آنچه این عملیات را ویژه می‌کند، ارسال یک ماهواره کوچک رباتیک است که باید خود را به تلسکوپ منقضی‌شده متصل کند و با استفاده از پیشرانه‌ی کنترل‌شده، مسیر سقوط آن را امن‌تر سازد. به گفته‌ی کارشناسان مرکز «گودارد» ناسا، هدف این است که تلسکوپ یا به‌طور کامل بسوزد یا وارد مدار پایدار و بی‌خطر شود.
این اقدام بخشی از نگرانی روزافزون جامعه‌ی فضایی درباره‌ی انباشت ضایعات مداری و برخورد ماهواره‌ها است — بحرانی که می‌تواند مأموریت‌های آینده را تهدید کند و خطر پدیده «سندرم کسلر» (زنجیره‌ای از برخوردهای مداری) را افزایش دهد.
برخلاف تصور عمومی، این نخستین بار است که ناسا در مقیاسی عملی، تلاش می‌کند یک جرم فضایی غیرقابل‌کنترل را با روش مهندسی بازگشتی اصلاح کند. اگر این مأموریت در ۲۰۲۶ موفق باشد، می‌تواند الگویی برای نجات سایر سامانه‌های بازنشسته مانند GOES، Aqua و حتی بخش‌هایی از منظومه‌های ماهواره‌ای تجاری باشد.
به گفتهٔ IFLScience، بسیاری از متخصصان مأموریت را از هم‌اکنون تاریخ‌ساز می‌دانند، زیرا ترکیب علم ایمنی فضایی، فناوری خودکار و سیاست‌های مدیریت مدار، گامی به‌سوی آینده‌ای است که در آن فضا دیگر زباله‌دان تکنولوژی نخواهد بود.