گزارشی تازه از مؤسسهی IFLScience موجی از امید را در میان جامعهی جهانی بیماران سرطانی برانگیخته است. پژوهش تازه نشان میدهد درمانی که تا چند ماه پیش تنها در مرحلهٔ آزمایشگاهی قرار داشت، توانسته است در ۶۴ درصد از بیماران مبتلا به سرطانهای لاعلاج، تمامی نشانگرهای تومور را پاک کند. این موفقیت خیرهکننده برگ تازهای در تاریخ درمان سرطان به شمار میآید؛ چراکه در بیشتر بیماران، مقاومت بدن در برابر داروهای کلاسیک یا تهاجمی بودن سلولها باعث میشود هیچ درمان مؤثری در دسترس نباشد.
به گفتهی پژوهشگران، در این روش ترکیبی، از فناوری پیشرفتهی مهندسی سلولی و ایمنیدرمانی هدفمند (targeted immunotherapy) استفاده شده است. سلولهای ایمنی بیماران پس از استخراج، در آزمایشگاه بازبرنامهریزی شدهاند تا بتوانند سلولهای سرطانی را با دقتی چندصد برابر روشهای قدیمی شناسایی و نابود کنند. نکته جالب اینجاست که درمان فقط به سلولهای آسیبدیده حمله میکند و برخلاف شیمیدرمانی، به سلولهای سالم بدن صدمه نمیزند.
دانشمندان آمریکایی که سرپرستی این پروژه را بر عهده داشتند، اعلام کردهاند که این نتایج در مرحلهی دوم کارآزمایی انسانی بهدست آمده و اکنون فاز سوم تحقیق نیز در دست تأیید است. در میان بیماران شرکتکننده، درصد بالایی از مبتلایان به سرطانهای پیشرفته – از جمله ملانوما، ریه، و پانکراس – حضور داشتند؛ سرطانهایی که معمولاً در برابر درمانهای متداول مقاوماند. با وجود شدت پیشرفت بیماری، در بیش از نیمی از موارد شاهد پسرفت چشمگیر و حتی حذف کامل تودههای سرطانی بودهاند.
یکی از مهمترین ویژگیهای این درمان، پایداری نتایج در بازهی زمانی طولانی است. بررسیهای پیگیری ششماهه نشان داد هیچ نشانهای از بازگشت بیماری در بیماران بهبودیافته مشاهده نشده است. این موضوع باعث شده برخی از محققان این موفقیت را «سرآغاز پایان عصر لاعلاجی» بنامند. با این حال دانشمندان تأکید میکنند هنوز برای اعلام قطعی درمان کامل سرطان زود است و باید نتایج در نمونههای بزرگتر تکرار شود.
از منظر علمی، این موفقیت حاصل سالها تحقیق در زمینهی مهار مسیرهای متابولیک سلولهای توموری و افزایش توانایی سیستم ایمنی است. ترکیب فناوریهای ژنتیکی با روشهای بیوتک در این پروژه نشان داده میتواند مسیر مبارزه با سرطان را وارد مرحلهای تازه کند: مرحلهای که در آن بهجای حملهی گسترده و کور (مثل شیمیدرمانی)، حملهای دقیق، هوشمند و اختصاصی علیه سلول بدخیم انجام میشود.
پزشکان برجسته میگویند: اگر این روش در مطالعات آینده هم تأیید شود، میتواند بهزودی برای گروه گستردهای از بیماران مجوز عمومی بگیرد. چنین رویکردی نهتنها میزان بقا را بالا میبرد بلکه هزینههای درمانهای ناکارآمد را نیز بهشدت کاهش میدهد. در دنیایی که طبق آمار WHO سالانه بیش از ۹ میلیون نفر بر اثر سرطان جان خود را از دست میدهند، این تحول، به مثابه نقطهی عطفی در تاریخ پزشکی مدرن است.
در پایان گزارش، محققان تأکید کردهاند که رویکردشان فقط یک درمان منفرد نیست، بلکه چارچوبی است برای طراحی درمانهای شخصیسازیشده بر اساس نوع ژنوم هر بیمار.
به زبان ساده، علم در حال حرکت به سوی پزشکی است که نسخهی درمان را دقیقاً بر مبنای بدن و سیستم ایمنی هر شخص مینویسد — مفهومی که تا همین چند سال پیش، بیشتر شبیه رؤیا بود تا واقعیت.