گاهی جهان برای ما سرنخهایی میفرستد که نهتنها یک سؤال قدیمی را روشنتر میکنند، بلکه ریشههای وجود خودمان را هم دوباره مقابل چشمانمان میگذارند. مأموریت OSIRIS-REx ناسا، که نمونههایی از سیارک بنو را به زمین آورد، دقیقاً همین کار را کرده است. طبق گزارش IFLScience، تحلیلهای تازه نشان میدهد بنو تقریباً تمام مواد ضروری برای آغاز حیات را در خود داشته؛ از مولکولهای آلی پیچیده گرفته تا آب و ترکیبات غنی از کربن. تنها یک مادهٔ کلیدی در این میان دیده نمیشد، مادهای که دانشمندان مدتها بهدنبال آن بودند. اما حالا شواهد جدید نشان میدهد همین جزء گمشده نیز احتمالاً وجود داشته است.
این یافته جدید تصویر تازهای از پیشزمینهٔ شیمیایی منظومهٔ شمسی ارائه میدهد. تصور رایج این بود که برای شکلگیری نخستین مولکولهای زیستی ــ از آمینواسیدها تا قندها و پیشسازهای RNA ــ باید مجموعهای کامل از عناصر و شرایط دقیق فراهم باشد؛ چیزی که وجودش در اجرام کوچک و خشکِ فضا کمی دور از ذهن بود. اما حالا آزمایشها نشان میدهد بنو، این تودهٔ باستانی که از روزهای ابتدایی شکلگیری منظومهٔ شمسی باقی مانده، محیطی داشته که تقریباً آمادهٔ ساخت «بذرهای اولیهٔ حیات» بوده است.
مقاله توضیح میدهد که نمونههای بنو حاوی فسفر معدنی، کربن آلی، نیتروژن، اکسیژن، نشانههایی از آب و مجموعهای از مولکولهای بنیادی زیستی است. تنها چیزی که در بررسیهای اولیه کم بود، پایدارکنندههای مولکولی و ساختارهایی بود که فرآیندهای شیمیایی را به سمت تشکیل ساختارهای پیچیدهتر هدایت میکند. اکنون مطالعه جدید نشان میدهد این مواد نیز احتمالاً در لایههایی وجود داشتهاند که در نمونههای اولیه دیده نشدهاند، یا در اثر شرایط انتقال کمی تغییر کردهاند. به عبارت دیگر، بنو یک «جعبه ابزار کامل شیمی پیشزیستی» بوده است.
اهمیت این کشف در این است که چنین سیارکهایی بهعنوان پیکهای فضایی، میلیاردها سال پیش به زمین جوان برخورد کردهاند. همین اجرام غنی از مواد آلی بودند که احتمالاً ترکیبات لازم برای آغاز شیمی حیات را به سطح زمین رساندند و مسیر تحول را آغاز کردند. اگر بنو، با این مجموعه کامل، نمونهای از آن اجرام اولیه باشد، آنوقت سؤال معروف «مواد اولیهٔ حیات از کجا آمد؟» پاسخی روشنتر پیدا میکند: از دل همان سنگهای تاریک و بهظاهر بیجان که از اعماق منظومهٔ شمسی سفر کردهاند.
این کشف همچنین فرضیههای مربوط به «پراکندگی جهانی مواد حیاتی» را تقویت میکند؛ این ایده که شاید نهفقط زمین، بلکه بسیاری از دنیاهای دیگر ــ از اروپا و انسلادوس گرفته تا مریخ قدیم ــ نیز مواد اولیهٔ لازم برای ساخت حیات را دریافت کردهاند. اگر این مواد در بسیاری از سیارکها وجود داشته باشد، آنوقت حیات ممکن است پدیدهای بسیار رایجتر باشد.
به زبان ساده: بنو نشان میدهد که حیات، دستکم از نظر مواد شیمیایی لازم، «نادر» نیست. نادر بودن از شرایط محیطی میآید، نه از مواد اولیه.